Deze week werden we gewezen op GoOV, een mooie maatschappelijke innovatie in het OV.  Mensen die moeite hebben met zelfstandig reizen kunnen nu zelf reizen, met behulp van persoonlijke en digitale begeleiding tijdens de reis vanuit GoOV en de zogenaamde Buzz Budy. Tegelijkertijd kwam een rapport uit van het KiM (Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid) over innovatie in het Openbaar Vervoer. Daarmee vroeg ik me af hoe innovatief en digitaal deze vervoersector eigenlijk is? En welke innovaties zijn voor onze steden van belang?

Dynamische reisbegeleidingsdienst GoOV

Eerst even over GoOV. GoOV is de eerste dynamische reisbegeleidingsdienst voor het OV in Nederland, die rekening houdt met de actuele reislocatie en relevante reisinformatie op de route. GoOV begeleidt de reiziger van deur tot deur; op de looproute tot in het openbaar vervoer en vervolgens naar de eindbestemming. GoOV is een ‘slimme tomtom’ die de reiziger op de juiste momenten reisinstructies aanreikt, reisafwijkingen signaleert en alternatieve reisroutes adviseert. Het leuke is dat GoOV deze app combineert met een hulplijn, waardoor ook live contact mogelijk is bij vragen of als er iets anders loopt dan verwacht. In Arnhem wordt GoOV en de Buzz Budy ingezet in samenwerking met vervoermaatschappij Breng en ook in Utrecht loopt een project met GoOV. De gemeente Utrecht ziet het als een project om het collectief vervoer tot minimaal 65% af te bouwen. Informatiebijeenkomsten leveren enthousiaste ouders (dus klanten) op die het helemaal zien zitten voor hun kind. De reishulp ontzorgt deze ouders van jongeren voor wie dit betekent dat ze geen lange reizen meer met collectief vervoer hoeven te maken, maar zelf naar hun werk of daginvulling kunnen.

De rol van open data bij innovatie in Openbaar Vervoer

Deze innovatie is tot stand gekomen doordat realtime reisinformatie gedeeld wordt en beschikbaar is gekomen voor private partijen. Een enorme vooruitgang, omdat vervoermaatschappijen en andere partijen allerlei service kunnen aanbieden met behulp van deze informatie. Na een lezing van door Prof. dr. Piyushimita Thakuriah (Universiteit van Glasgow) over big data en urban informatics, ben ik ervan overtuigd dat het ook van belang is dat andere vervoerdata vrij gaat komen vanuit de vervoerders. Daar worden in Nederland wel afspraken over gemaakt, maar vaak krijgen overheden alleen geaggregeerde  cijfers. Een analyse van een grote hoeveelheid vervoerdata in Chigago – hoe reizen mensen in het OV, van waar naar waar en wanneer? En welke relaties heeft dat met inkomen, geografie, tijd van de dag, de week en het jaar? – laat zien dat er veel meer inzicht ontstaat in vervoerpatronen en mobiliteitsbehoefte. In Amerika koopt de overheid de data overigens van de private vervoerbedrijven. Met die informatie kun je het OV aanpassen en effectiever beleid voeren. En het zorgt denk ik op haar beurt weer voor allerlei innovaties die de reistijd en reistijdbeleving kunnen verbeteren. Op naar betere open / big data afspraken in het OV in alle Nederlandse concessies zou ik bepleiten (met aandacht voor privacy, maar dat kan, ook in Amerika lukt dat aardig).

Belangrijke innovaties in het OV voor steden

Dan nog over andere innovaties in het OV. Grote ontwikkelingen vinden plaats op het gebied van vraaggericht OV. Met behulp van allerlei data en info vanuit de reiziger kunnen ad hoc routes gepland worden en wordt OV effectiever ingezet in minder drukke gebieden van Nederland. Daarnaast zijn er allerlei technische innovaties, die bijvoorbeeld zorgen voor schonere voertuigen. De meer technische innovaties in de infrastructuur ontwikkelen zich veel langzamer en soms gewoon niet, vanwege de lange tijd die het duurt om ons huidige systeem te veranderen (denk aan hyperloop achtige systemen). Heel onduidelijk is nog de impact van de zelfrijdende auto daaraan gerelateerde innovaties. Zorgt dat voor minder vraag naar OV, of biedt het nieuwe kansen?

Het KiM sluit af met o.a. de volgende conclusie: “Meer marktinitiatief en deregulering biedt mogelijk op langere termijn voordelen ten opzichte van monopolies, overheidsplanning of aanbestede concessies vanwege het voordeel van meer ondernemerschap en betere marketing die direct op de reiziger is gericht en niet op de politiek.” Daarom wil ik afsluiten met de volgende overpeinzing: kan meer markt en concurrentie in het OV inderdaad zorgen voor meer innovatie en daarmee een beter maatschappelijk product? GoOV is er misschien wel een voorbeeld van.